سیاست خارجی آمریکا چگونه به ظهور جهان چندقطبی و افزایش نفوذ روسیه در آمریکای لاتین انجام شده است؟

این سوال بسیار مهمی است، زیرا به درک روندهای عمیق و جابه‌جایی قدرت در نظام جهانی کمک می‌کند. بر اساس منابع ارائه شده، سیاست خارجی آمریکا از طریق چندین دهه اقدامات یک‌جانبه، اعمال قدرت قهری، و اصرار بر حفظ سلطه، به‌طور مستقیم منجر به ظهور جهان چندقطبی و افزایش نفوذ کشورهایی مانند روسیه در آمریکای لاتین شده است.

در واقع، حضور کشتی‌های جنگی روسیه در آب‌های ونزوئلا، سیگنالی قدرتمند است مبنی بر اینکه توازن قدرت جهانی در حال تغییر است.

در اینجا نحوه انجام این روند بر اساس منابع توضیح داده شده است:

۱. اصرار بر سلطه و یک‌جانبه‌گرایی آمریکا

سیاست خارجی آمریکا که بر مبنای روان‌شناسی امپراتوری بنا شده است، منجر به ایجاد مقاومتی شده که نفوذ روسیه را تسهیل کرد.

• رفتار به مثابه قلمرو خصوصی: برای بیش از یک قرن، ایالات متحده با آمریکای لاتین به‌عنوان حیاط خلوت یا قلمرو خصوصی خود رفتار کرده است. این کشورها را به بهانه دموکراسی و حقوق بشر مورد مداخله، تحریم و بی‌ثبات‌سازی قرار داده است.
• دکترین مونرو: این دکترین، که در سال ۱۸۲۳ اعلام شد و ظاهراً برای محافظت از آمریکای لاتین در برابر استعمار مجدد بود، در عمل به شمشیری برای توجیه تسلط آمریکا تبدیل شد. این دکترین برای توجیه کودتاها، اشغال‌ها و مداخلات به کار رفت تا منافع استراتژیک و شرکتی آمریکا محافظت شود. در قرن ۲۱، اگرچه این دکترین مرده است، اما ذهنیت آن از طریق تحریم‌ها و دخالت‌های سیاسی تداوم یافته است.
• ناتوانی در انطباق: طبقه سیاسی آمریکا قادر به تصور جهانی نیست که در آن آمریکا مرکز ثقل نباشد. این ناتوانی در سازگاری باعث شده است که واشنگتن به رویه‌های قدیمی خود یعنی تحریم‌ها، عملیات تغییر رژیم و مناقشات نیابتی ادامه دهد، حتی در شرایطی که قدرتش رو به افول است.

۲. مجازات استقلال و تحمیل ائتلاف‌های جدید (مورد ونزوئلا)

اقدام قهرآمیز آمریکا علیه کشورهایی که به دنبال استقلال بودند، آن‌ها را به سمت جستجوی متحدان جدید سوق داد.

• مجازات برای خودمختاری اقتصادی: جرم ونزوئلا از دیدگاه واشنگتن این بود که هوگو چاوز (که در سال ۱۹۹۹ به قدرت رسید) معتقد بود ثروت عظیم نفتی کشور باید در خدمت ونزوئلایی‌ها باشد نه شرکت‌های چندملیتی. هنگامی که چاوز قراردادهای نفتی را بازنویسی کرد تا سهم عادلانه‌تری از سود برای تأمین مالی مدارس و بیمارستان‌ها به دست آورد، واشنگتن این را دزدی تلقی کرد.
• جنگ اقتصادی: آمریکا سیاست جنگ اقتصادی مبدل به دیپلماسی را دنبال کرد؛ شامل تحریم‌ها، محاصره تجاری و مسدود کردن دارایی‌ها. هدف واضح بود: ایجاد رنج کافی در میان مردم ونزوئلا برای سرنگونی دولتشان. این اقدامات باعث شد تا اقتصاد ونزوئلا بیش از ۷۰ درصد کوچک شود و بحران انسانی ایجاد گردد.
• شکست در انزوا و عواقب استراتژیک: با وجود هرگونه تلاش برای انزوا و تحریم، دولت ونزوئلا سقوط نکرد. در عوض، بقای خود را مدیون یافتن شرکایی بود که مایل به مقاومت در برابر فشار آمریکا بودند؛ کشورهایی مانند روسیه، چین، ایران و ترکیه. این ائتلاف‌ها نه بر اساس ایدئولوژی مشترک، بلکه بر اساس منافع متقابل و مقاومت در برابر سلطه شکل گرفتند. ناوگان روسیه و پایان سلطه آمریکا

۳. ظهور جهان چندقطبی و افزایش نفوذ روسیه

سرسختی آمریکا در حفظ سلسله مراتب جهانی در حال فروپاشی، مستقیماً به نفع رقبای ژئوپلیتیک این کشور تمام شده است.

• فقدان جایگزین برای ونزوئلا: در نتیجه تلاش‌های آمریکا برای سرنگونی دولت ونزوئلا (که بیش از دو دهه طول کشیده و شکست خورده است)، ونزوئلا عمیق‌تر به سمت روسیه، چین و ایران متمایل شده است؛ دقیقاً همان ائتلاف‌هایی که واشنگتن در پی جلوگیری از آنها بود.
• نقش روسیه: روسیه در این میان، همکاری دفاعی، سرمایه‌گذاری و فناوری را در اختیار ونزوئلا قرار داد و به این کشور فرصت تنفس داد تا از حمله طراحی شده برای نابودی آن جان سالم به در ببرد.
• آزادی برای کشورهای کوچک: ظهور قدرت‌های جایگزین مانند چین، هند، روسیه و ترکیه، قواعد بازی را تغییر داده است. برای اولین بار، آمریکای لاتین گزینه‌هایی دارد. جهان چندقطبی به معنای انتخاب و آزادی برای ملت‌های کوچک و متوسط است؛ به این معنی که دیگر در تله وابستگی و یا سرپیچی گرفتار نیستند.
• سقوط اعتبار آمریکا: تحریم‌ها باعث ویرانی اقتصادی شده و بحران انسانی ایجاد کرده‌اند، اما از نظر سیاسی دستاوردی نداشته‌اند. در عوض، این تحریم‌ها آمریکا را در چشم آمریکای لاتین، منطقه‌ای که تمام مداخلات و خیانت‌ها را به یاد دارد، ظالم و سنگدل نشان داده‌اند.
• پیام حضور روسیه: پهلوگیری کشتی‌های جنگی روسیه در بنادر ونزوئلا، یک اقدام تهاجمی نیست، بلکه نمادی است که نشان می‌دهد ونزوئلا تنها نیست و حاکمیت همچنان اهمیت دارد. این امر نه آغاز درگیری، بلکه نماد گذار از هژمونی به توازن و از سلطه به گفتگو است.

در نهایت، هر اقدام آمریکا برای منزوی کردن یک کشور، آن کشورها را به سمت یافتن سیستم‌های تجاری و مالی جدیدی سوق می‌دهد که دلار را دور بزنند و هر تحریمی، ملت‌های بیشتری را به سمت همکاری با نهادهایی مانند بریکس سوق می‌دهد.

این لجاجت و تلاش برای کنترل جهانی که دیگر نمی‌توان آن را کنترل کرد، آمریکا را درگیر ضررهای استراتژیک کرده و منابع نفتی را مستقیماً به دست رقبای ژئوپلیتیکش رانده است.