چگونه هزینه‌های استراتژیک حضور نظامی در بی‌ربطی آن را نشان می‌دهد؟

هزینه‌های استراتژیک حضور نظامی آمریکا در خاورمیانه، «بی‌ربطی» (Irrelevance) گسترده‌ی این قدرت را از طریق یک عدم تعادل بنیادین بین هزینه‌های عظیم مالی و سیاسی و دستاوردهای ناچیز یا منفی آشکار می‌کند.

طبق منابع، این هزینه‌ها نشان می‌دهند که ماشین جنگی آمریکا اگرچه قدرتمند است، اما در برابر واقعیت‌های جدید منطقه ناکارآمد شده است.

این بی‌ربطی ناشی از هزینه‌های استراتژیک را می‌توان در چهار محور اصلی توضیح داد:

۱. عدم تقارن مالی ویرانگر (خونریزی اقتصادی) آشکارترین نماد بی‌ربطی قدرت نظامی آمریکا، «نسبت تبادل هزینه» (Cost-exchange ratio) در درگیری‌های نامتقارن است.

در دریای سرخ، آمریکا مجبور است برای مقابله با پهپادهای ارزان‌قیمت حوثی‌ها که شاید ۲۰ هزار دلار هزینه تولید دارند، از موشک‌های رهگیر ۳ میلیون دلاری استفاده کند.

این وضعیت یک «خونریزی مالی» ایجاد می‌کند که آمریکا نمی‌تواند تا ابد آن را تحمل کند.

وقتی پیشرفته‌ترین نیروی دریایی تاریخ با بودجه‌های میلیاردی نمی‌تواند اراده‌ی یک گروه چریکی را بشکند، بی‌ربطی ابزارهای نظامی گران‌قیمت در برابر جنگ‌افزارهای ارزان و موثر آشکار می‌شود.

۲. تبدیل پایگاه‌های نظامی از «دارایی» به «بدهی» در گذشته، پایگاه‌های نظامی نماد قدرت و بازدارندگی بودند، اما اکنون هزینه‌ی حفظ آن‌ها باعث شده تا به نقاط ضعف تبدیل شوند.

• پایگاه‌ها به مثابه گروگان: طبق منابع، هر پایگاه آمریکایی در عراق یا سوریه دیگر ابزاری برای اعمال قدرت نیست، بلکه «گروگانی» در برابر تحولات سیاسی است که واشنگتن کنترلی بر آن‌ها ندارد.
• اهداف آسیب‌پذیر: کشتی‌های جنگی در خلیج فارس به جای نماد سلطه، به «اهدافی» تبدیل شده‌اند که آمریکا نمی‌تواند بدون به راه انداختن یک جنگ منطقه‌ای فاجعه‌بار (که خواهان آن نیست) از آن‌ها به طور کامل محافظت کند.
• هزینه‌ی فرسایش: حملات مداوم گروه‌های متحد ایران باعث می‌شود آمریکا مجبور شود منابع خود را صرفاً صرفِ «حفاظت از نیرو» (Force Protection) و اقدامات تدافعی کند، نه انجام مأموریت‌های استراتژیک.
• این امر آمادگی نیروها را کاهش داده و هزینه حضور را بدون هیچ دستاورد ملموسی بالا می‌برد.

۳. ناکارآمدی در تبدیل «قدرت آتش» به «نفوذ سیاسی» هزینه‌ی گزاف ۲۰۰ میلیارد دلاری سالانه برای حفظ ردپای نظامی در منطقه، هیچ‌یک از اهداف استراتژیک آمریکا را تأمین نمی‌کند.

• این هزینه‌ها امنیت انرژی را تضمین نمی‌کند (زیرا آمریکا خود تولیدکننده است و جریان نفت به سمت رقبا می‌رود).
• مانع درگیری‌های منطقه‌ای نمی‌شود.
• مهم‌تر از همه، مانع از این نمی‌شود که متحدان آمریکا (مانند عربستان و عراق) به سمت چین و ایران چرخش کنند.
• وقتی آمریکا نمی‌تواند با وجود ۸۰۰ پایگاه نظامی و تریلیون‌ها دلار هزینه، مانع از عادی‌سازی روابط ایران و عربستان یا ادغام اقتصادی ایران و عراق شود، حضور نظامی‌اش عملاً «بی‌ربط» است.

۴. تله‌ی اخلاقی و استراتژیک استفاده از نیروی نظامی هزینه‌های حیثیتی سنگینی ایجاد کرده است که نفوذ آمریکا را تضعیف می‌کند.

مداخلات نظامی و حمایت از بمباران‌ها (مانند یمن) نه تنها اهداف سیاسی واشنگتن را محقق نکرد، بلکه گروه‌هایی مانند حوثی‌ها را به نیروهای نظامی آبدیده تبدیل کرد و مشروعیت آمریکا را نزد افکار عمومی منطقه از بین برد.

این هزینه اخلاقی باعث شده کشورها به جای اعتماد به آمریکا، به الگوی مقاومت ایران متمایل شوند، زیرا دریافته‌اند که خلع سلاح (مانند قذافی) به نابودی منجر می‌شود، اما مقاومت (مانند ایران و متحدانش) بقا را تضمین می‌کند.

نتیجه‌گیری به طور خلاصه، هزینه‌های استراتژیک نشان می‌دهند که ابزارهای آمریکا (ناوهای هواپیمابر و موشک‌ها) با مشکلات منطقه (نفوذ سیاسی و جنگ اراده‌ها) همخوانی ندارند.

برای درک این وضعیت، می‌توان از تشبیه منابع استفاده کرد: امپراتوری‌ها زمانی فرو می‌پاشند که مکانیسم‌های کنترل آن‌ها به «لنگرهایی» تبدیل شوند که به جای تثبیت کشتی، آن را در هنگام طوفان به زیر می‌کشند.

ارتش آمریکا اکنون همان لنگر سنگین و پرهزینه‌ای است که دیگر کشتی نفوذ واشنگتن را نگه نمی‌دارد، بلکه با وزن مالی و سیاسی خود، آن را غرق می‌کند.