برنامه و موضع عمومی اسرائیل در مورد راه‌حل دو دولتی و آینده سیاسی فلسطین چیست؟

بر اساس منابع ارائه شده، هم برنامه پرزیدنت ترامپ و هم موضع عمومی و اقدامات اسرائیل، حاکی از عدم تعهد یا تمایل به راه‌حل دو دولتی و در عوض، تمرکز بر کنترل شدید اسرائیل و اهداف بلندمدت پاکسازی قومی است.

در ادامه به تفکیک این دو موضع می‌پردازیم:

۱. برنامه پرزیدنت ترامپ (طرح ۲۰ ماده‌ای)

طرح ترامپ، که در منابع به عنوان «طرح آمریکایی-اسرائیلی» توصیف شده است، به دقت تنظیم شده تا از تعهد ایالات متحده به تشکیل کشور فلسطین جلوگیری کند:

الف. عدم تعهد به راه‌حل دو دولتی:

• زبان مشروط و مبهم: نقطه ۱۹ از طرح ترامپ، ایالات متحده را متعهد به تشکیل کشور فلسطین نمی‌کند. زبان طرح مشروط است و تنها بر «آرزوی فلسطینیان» تمرکز دارد.
• عدم وجود افق سیاسی: نقطه ۲۰، که یک نقطه کلیدی محسوب می‌شود، تصریح می‌کند که «هیچ افق سیاسی» (یعنی راه‌حل سیاسی نهایی یا هدف نهایی) تعیین نشده است. در این سند آمده است که هیچ راه‌حل نهایی (مانند کشور فلسطین) به عنوان هدف غایی وجود ندارد و تنها باید گفتگوهایی برای مشخص کردن افق سیاسی انجام شود.
• تنظیم دقیق با اسرائیل: ران درمر، مشاور اصلی نتانیاهو، دو بار با مقامات آمریکایی دیدار کرد تا زبان طرح پیش از انتشار را با دقت بررسی کند. هدف این تنظیم دقیق، اطمینان از این بود که زبان طرح منعکس‌کننده این استدلال نباشد که در نهایت به یک کشور فلسطینی خواهیم رسید.

ب. شرایط سخت‌گیرانه برای فلسطینیان:

طرح ترامپ، برای اینکه تشکیلات خودگردان (PA) بتواند شریک قابل اعتمادی باشد، شروط متعددی را مطرح می‌کند که به طور سنتی، خطوط قرمز فلسطینیان بوده‌اند:

• اصلاحات واقعی در تشکیلات خودگردان.
• توقف پرداخت حقوق به خانواده‌های زندانیان (“pay for slay”).
• توقف تحریک در سیستم آموزشی تشکیلات خودگردان.
• به رسمیت شناختن اورشلیم (قدس) به عنوان پایتخت اسرائیل.
• به رسمیت شناختن اسرائیل به عنوان یک کشور یهودی.
• کنار گذاشتن ادعای «حق بازگشت» به تمام اسرائیل.

ج. کنترل مرزی:

هدف نهایی طرح، «خروج کامل» اسرائیل از مناطق خاصی بود، اما با یک استثنای عمده: اسرائیل کنترل کامل بر محیط پیرامونی غزه را در دست خواهد داشت، از جمله مرز بین غزه و مصر.

د. تعهد عمومی ترامپ به صلح:

با وجود سوابق طرح، اخیراً پرزیدنت ترامپ «به طور عمومی خود را متعهد به صلح در غزه» کرده است . این تعهد عمومی می‌تواند مانعی برای اسرائیلی‌ها در از سرگیری «نسل‌کشی» باشد، هرچند منابع هشدار می‌دهند که نباید توانایی اسرائیلی‌ها در «دستکاری ترامپ» را دست کم گرفت.

۲. موضع عمومی و اهداف نخبگان اسرائیل

منابع تأکید دارند که هدف اصلی نخبگان اسرائیل «تشکیل یک اسرائیل بزرگ‌تر و خالی از فلسطینیان» است. بنابراین، موضع آنها به وضوح مخالف راه‌حل دو دولتی است:

الف. رد قاطع راه‌حل دو دولتی:

• بیانیه‌های صریح: اسرائیلی‌ها به صراحت و بدون ابهام روشن کرده‌اند که کشور فلسطینی در کار نخواهد بود.
• نیت نخبگان: منابع عنوان می‌کنند که رهبران اسرائیل خواهان راه‌حل دو دولتی نیستند . آن‌ها به دنبال یک «اسرائیل بزرگ‌تر» هستند که در میان خود هیچ فلسطینی نداشته باشد.
• سوابق تاریخی: منابع اشاره دارند که اسرائیل هرگز به طور معناداری با راه‌حل دو دولتی موافقت نکرده است. اگرچه در دهه ۱۹۹۰ به این موضع نزدیک‌تر می‌شدند، اما تا پایان مذاکرات کمپ دیوید در سال ۲۰۰۰، این ایده عملاً پایان یافته بود.

ب. هدف نهایی پاکسازی قومی و نسل‌کشی:

• هدف اصلی در غزه: هدف دولت نتانیاهو از ابتدا، «بیرون راندن فلسطینیان از غزه برای پاکسازی قومی آن» بوده است . از آنجایی که نتوانستند آن‌ها را بیرون برانند، مرتکب نسل‌کشی شدند.
• گسترش پاکسازی قومی: آن‌ها به همان اندازه که می‌خواهند فلسطینیان غزه را بیرون کنند، به دنبال پاکسازی قومی کرانه باختری نیز هستند و می‌خواهند ۳.۲ میلیون فلسطینی ساکن کرانه باختری را نیز بیرون برانند.
• انگیزه ادامه جنگ: رهبران اسرائیل منافعی در ادامه جنگ دارند تا بتوانند همه فلسطینیان را بیرون کنند و اعلام کنند که «به این پیروزی بزرگ دست یافته‌ایم».

ج. افکار عمومی اسرائیل:

نظرسنجی‌های افکار عمومی در داخل اسرائیل نیز نشان می‌دهد که هیچ علاقه‌ای به دادن یک کشور به فلسطینیان وجود ندارد . منابع می‌پرسند، با توجه به سطح عظیم نفرت و بی‌اعتمادی در دو سال گذشته، آیا در این مقطع زمانی می‌توان یک راه‌حل دو دولتی ایجاد کرد؟

به طور خلاصه، در حالی که برنامه ترامپ از نظر زبانی متعهد به ایجاد یک کشور فلسطینی نیست و شروطی را تعیین می‌کند که عملاً امکان‌پذیر نیستند، موضع اسرائیل فراتر از طرح‌های سیاسی است و بر روی حذف حضور فلسطینیان از طریق پاکسازی قومی در غزه و کرانه باختری متمرکز است تا یک «اسرائیل بزرگ‌تر» تشکیل دهد. این اهداف نشان می‌دهند که ایده راه‌حل دو دولتی در میان نخبگان کنونی اسرائیل «توهمی» است.

چه شواهد و اهدافی، ادعای میرشایمر ​​درباره پاکسازی قومی اسرائیل در غزه و کرانه باختری را می‌توان بررسی کرد؟

چگونه لابی‌گری اسرائیل و روایت‌های نخبه گان، سیاست خارجی آمریکا را شکل می‌دهد؟

پرسش شما در مورد اینکه چگونه لابی‌گری اسرائیل و روایت‌های نخبگان آمریکایی سیاست خارجی ایالات متحده را شکل می‌دهد، موضوعی است که در منابع ارائه شده به آن پرداخته شده است، و تأکید زیادی بر نفوذ سیاسی و شکل‌گیری روایت‌های بنیادی وجود دارد.

بر اساس این منابع، تأثیر لابی اسرائیل و روایت‌های نخبگان بر سیاست خارجی آمریکا را می‌توان در چند حوزه کلیدی مشاهده کرد:

۱. نفوذ لابی بر سیاستمداران و فرآیند قانون‌گذاری

منابع به طور صریح به نفوذ قوی لابی اسرائیل بر شخصیت‌های سیاسی کلیدی در ایالات متحده اشاره دارند:

• مالکیت سیاسی: گفته می‌شود که لابی اسرائیل افرادی چون دونالد ترامپ و جی. دی. ونس را «مالک» خود می‌داند.
• هزینه انتقاد: سیاستمداران، از جمله کسانی که آرزوی ریاست جمهوری دارند (مانند جی. دی. ونس)، در انتقاد از اسرائیل احتیاط می‌کنند. آن‌ها درک می‌کنند که اگر اسرائیل را زمانی که اقداماتش خلاف منافع دولت آمریکا است، نقد کنند، «بهای وحشتناکی» خواهند پرداخت.
• توانایی دستکاری: اسرائیلی‌ها توانایی «دستکاری ترامپ» را دارند .
• شکل‌دهی به طرح‌های سیاسی: اسناد مهم سیاست خارجی آمریکا، مانند طرح ۲۰ ماده‌ای پرزیدنت ترامپ، صرفاً طرح ترامپ نیست، بلکه یک «طرح آمریکایی-اسرائیلی» محسوب می‌شود . این طرح با دقت فراوان تنظیم شده است تا اطمینان حاصل شود که به ایجاد یک کشور فلسطینی اشاره نکند. ران درمر، مشاور ارشد نتانیاهو، قبل از صدور این طرح، دو بار با مقامات آمریکایی دیدار کرد تا زبان آن با دقت بررسی شود .

۲. شکل‌گیری روایت نخبگان و رسانه‌ها

منابع نشان می‌دهند که یک روایت بنیادی در میان نخبگان آمریکایی وجود دارد که تصمیمات سیاست خارجی را توجیه می‌کند و توسط رسانه‌ها تقویت می‌شود:

• روایت ما در برابر «آدم‌های بد»: یک روایت رایج در سیاست خارجی ایالات متحده وجود دارد که بر اساس آن «ما آدم‌های خوب هستیم و در مقابل آدم‌های بد قرار گرفته‌ایم». این روایت به آمریکا اجازه می‌دهد تا هر کاری می‌خواهد انجام دهد، در حالی که ادعا می‌کند یک قدرت هژمونیک خیرخواه است.
• سیم‌کشی عمیق در نخبگان: این روایت عمیقاً در نخبگان آمریکایی، چه جمهوری‌خواه و چه دموکرات، نهادینه شده است. تعداد افرادی که مایل به به چالش کشیدن این روایت هستند، بسیار کم است.
• عدم اجرای قانون: در نتیجه این روایت، این تصور شکل می‌گیرد که قانون در خارج از ایالات متحده و همچنین در داخل کشور در مورد مسائل امنیت ملی کاربردی ندارد.
• تبلیغات رسانه‌ای: حامیان اسرائیل در ایالات متحده، که شامل «تقریباً همه در رسانه‌های جریان اصلی» می‌شوند، دائماً در حال تولید و ترویج این داستان هستند که وضعیت استراتژیک اسرائیل عالی است و پیروزی‌های بزرگی کسب کرده‌اند .

۳. پیامدهای ساختاری برای دموکراسی آمریکا

تأکید بر جنگ‌ها و حفظ یک دولت امنیت ملی، که توسط این لابی‌گری و روایت‌های نخبگان پشتیبانی می‌شود، تأثیرات منفی داخلی بر ایالات متحده دارد:

• تأثیر خورنده بر نهادها: جنگیدن مداوم و ساختن یک دولت امنیت ملی، «تأثیر عمیقاً خورنده‌ای بر نهادهای دموکراتیک لیبرال در این کشور دارد». پدران بنیانگذار ایالات متحده درک می‌کردند که اگر کشوری دائماً در حال جنگ باشد و یک دولت امنیت ملی بسازد، حفظ دموکراسی لیبرال بسیار دشوار خواهد بود.

نتیجه‌گیری:

سیاست خارجی آمریکا در قبال اسرائیل و خاورمیانه، نه تنها تحت تأثیر منافع آشکار دولتی، بلکه توسط یک مکانیسم داخلی عمل می‌کند که در آن نخبگان سیاسی (از ترس پیامدهای انتقاد) و نخبگان رسانه‌ای (از طریق تقویت روایت‌های حامی اسرائیل) هماهنگ عمل می‌کنند . این نفوذ به حدی است که می‌تواند حتی زبان برنامه‌های رسمی صلح را شکل دهد و تعهد آمریکا به راه حل‌های سیاسی خاص را از بین ببرد .

این وضعیت را می‌توان به کشتی‌ای تشبیه کرد که سکاندار آن (نخبگان آمریکایی) از ترس طوفانی که ممکن است از جانب یک گروه ذی‌نفوذ (لابی) بیاید، مجبور است مسیری را انتخاب کند که ممکن است برای بدنه خود کشتی (دموکراسی لیبرال) خطرناک باشد، در حالی که بلندگوی کشتی (رسانه‌ها) دائماً به مسافران می‌گوید که در بهترین مسیر ممکن قرار دارند.