بحران آب ایران؛ جنگ یا تغییرات اقلیمی؟
این منبع، که از خبرگزاری غرب آسیا (WANA) است، بحران شدید کم‌آبی در ایران را مورد بررسی قرار می‌دهد، به ویژه با تمرکز بر خشکسالی بیسابقه در تهران در پاییز ۲۰۲۵، که رئیس‌جمهور ایران درباره احتمال تخلیه پایتخت هشدار داده است. بحران آب ایران؛ جنگ یا تغییرات اقلیمی؟
این گزارش یک بحث جنجالی را برجسته می‌کند که آیا این خشکسالی نتیجه تغییرات طبیعی آب و هوایی است یا جنگ آب و هوایی (Climate Warfare).
برخی کارشناسان، از جمله یک اقلیم‌شناس آمریکایی، ادعا می‌کنند که ناتو و غرب عمداً ایران را با استفاده از فناوری‌هایی مانند HAARP برای دستکاری آب و هوا هدف قرار داده‌اند.
با این حال، منابع دانشگاهی دیگری، از جمله یک دانشیار از دانشگاه زنجان، کاربرد هارپ را به عنوان یک سلاح رد می‌کنند.
این مقاله همچنین به عدم شفافیت تحقیقات نظامی آمریکا در زمینه اقلیم اشاره می‌کند که سوءظن‌ها در مورد استفاده نظامی از فناوری‌های تغییر آب و هوا را دامن زده است.
چگونه نظریه‌های جنگ اقلیمی، مانند HAARP، بحران خشکسالی ایران را توضیح می‌دهند؟
نظریه‌های جنگ اقلیمی، مانند پروژه HAARP، بحران خشکسالی ایران را به عنوان پدیده‌ای غیرطبیعی و ناشی از عملیات هدفمند نظامی برای دستکاری آب و هوا توضیح می‌دهند.
این نظریه‌ها توضیحات خود را بر نکات زیر متمرکز می‌کنند:
منشأ و ماهیت خشکسالی
- خشکسالی غیرطبیعی و هدفمند: یک اقلیم‌شناس آمریکایی به نام دان ویگینگتون اذعان کرده است که خشکسالی‌های ایران طبیعی نیستند و ردپای ناتو در آن مشهود است. ویگینگتون صراحتاً بیان کرده است که «ناتو جنگ اقلیمی را علیه ایران هدف قرار داده است».
- شدت بیسابقه: ویگینگتون معتقد است که ابعاد خشکسالی‌های ایران به گونه‌ای است که تنها یک بار در هزاران سال رخ می‌دهد و محاسبات ریاضی، طبیعی بودن این وضعیت را رد می‌کند.
- بحران ملموس: در پاییز سال ۲۰۲۵، تهران برای اولین بار در شش دهه، نیمه اول پاییز را بدون یک قطره باران پشت سر گذاشت. این وضعیت باعث شد رئیس‌جمهور ایران در اوایل نوامبر ۲۰۲۵ اعلام کند که اگر وضعیت آب به این شکل ادامه یابد، ممکن است ناچار به تخلیه تهران شوند.
نقش HAARP در دستکاری اقلیم
- HAARP به عنوان ابزار جنگ اقلیمی: برخی دانشمندان جنگ اقلیمی را جدی می‌گیرند، از جمله استفاده از ابزارهایی مانند HAARP برای دستکاری آب و هوا.
- تعریف HAARP: HAARP یک پروژه آمریکایی توصیف شده است که برای ارسال امواج رادیویی با فرکانس بالا به صدها کیلومتر بالاتر از سطح زمین طراحی شده است.
- قابلیت‌های نظامی پیشرفته: پروفسور میشل چوسودوفسکی از دانشگاه اتاوا، کانادا، استدلال کرده است که ارتش ایالات متحده قابلیت‌های پیشرفتهای را توسعه داده است که می‌تواند الگوهای اقلیمی را به طور انتخابی در سراسر جهان برای اهداف نظامی تغییر دهد. او در مقاله‌ای با عنوان «مراقب جنگ اقلیمی ایالات متحده با سلاح‌های کشتار جمعی باشید» به این موضوع هشدار داد.
- تحقیقات طبقه‌بندی شده: چوسودوفسکی هشدار می‌دهد که اگرچه ایالات متحده ادعا کرده است که HAARP در سال ۲۰۱۴ تعلیق شده است، تحقیقات در قالبی طبقه‌بندی شده ادامه یافته است.
سوءظن‌ها و ابهامات
- عدم شفافیت نظامی: فقدان شفافیت در تحقیقات اقلیمی نظامی ایالات متحده، از جمله HAARP، باعث شده است تا گمانه‌زنی‌ها درباره استفاده از آن به عنوان سلاح افزایش یابد.
- درخواست نظارت بین‌المللی: نامه‌ای از سوی چندین دانشمند ناشناس آمریکایی که در آتلانتیک منتشر شد، خواستار آن شد که نهادهای نظامی ایالات متحده یافته‌های خود را علنی کنند و خواستار نظارت بین‌المللی برای تضمین شفافیت در مورد فناوری‌های دستکاری اقلیمی شدند.
دیدگاه مخالف
با این حال، برخی از کارشناسان، نظریه استفاده از HAARP به عنوان سلاح را رد می‌کنند.
به عنوان مثال، عبدالرضا قدس، دانشیار دانشگاه زنجان، HAARP را به عنوان یک سلاح رد کرده است و خاطرنشان می‌کند که این پروژه برای مطالعه یونوسفر و شفق‌های قطبی طراحی شده و از نظر علمی متوقف شده است.
چه شواهدی فرضیه تغییرات اقلیمی طبیعی را در مقابل جنگ اقلیمی برای خشکسالی ایران بررسی می‌کنند؟
این پرسش به دو فرضیه متقابل در مورد خشکسالی شدید ایران می‌پردازد: تغییرات اقلیمی طبیعی و جنگ اقلیمی (Climate Warfare).
شواهد ارائه شده در منابع شما، عمدتاً بر تقویت فرضیه «جنگ اقلیمی» تمرکز دارند، در حالی که شواهد کمتری مستقیماً از طبیعی بودن خشکسالی‌ها حمایت می‌کنند و بیشتر شامل رد نظریه جنگ اقلیمی هستند.
در زیر، شواهدی که هر یک از این فرضیه‌ها را تأیید یا رد می‌کنند، آورده شده است:
شواهد تأییدکننده فرضیه جنگ اقلیمی (Climate Warfare)
این فرضیه توسط برخی دانشمندان و کارشناسان مطرح شده است که خشکسالی‌های ایران را غیرطبیعی می‌دانند و رد ریاضی مفهوم طبیعی بودن این پدیده را مطرح می‌کنند.
- رد طبیعی بودن خشکسالی‌ها:
- دن ویگینگتون (Dan Wigington)، یک اقلیم‌شناس آمریکایی، اعتراف کرده است که خشکسالی‌های ایران طبیعی نیستند و “اثر پای ناتو” (NATO’s footprint) در آن مشهود است.
- ویگینگتون معتقد است که خشکسالی‌های ایران به حدی است که “هر هزار سال یک بار” اتفاق می‌افتد و محاسبات ریاضی، طبیعی بودن این وضعیت را رد می‌کند.
- او صراحتاً بیان کرده است: “ناتو یک جنگ اقلیمی را علیه ایران هدف قرار داده است”.
- استفاده از ابزارهای تغییر اقلیم:
- برخی دانشمندان، از جمله پروفسور میشل چوسودوفسکی (Michel Chossudovsky)، استاد ۷۸ ساله دانشگاه اتاوا، کانادا، بر این باورند که آمریکا قابلیت‌های پیشرفتهای را توسعه داده است که می‌تواند الگوهای اقلیمی را در سراسر جهان برای اهداف نظامی به‌صورت انتخابی تغییر دهد.
- برخی دانشمندان، استفاده از ابزارهایی مانند HAARP را برای دستکاری آب و هوا، جدی می‌گیرند. HAARP یک پروژه آمریکایی است که به عنوان برنامه‌ای طراحی شده برای ارسال امواج رادیویی با فرکانس بالا صدها کیلومتر بالاتر از زمین، توصیف شده است.
- عدم شفافیت نظامی آمریکا:
- چوسودوفسکی هشدار می‌دهد که اگرچه ایالات متحده ادعا کرد که پروژه HAARP در سال ۲۰۱۴ به حالت تعلیق درآمده است، اما تحقیقات به‌صورت طبقه‌بندی شده ادامه یافته است.
- نامعلومی در تحقیقات اقلیمی نظامی آمریکا، از جمله پروژه HAARP، منجر به افزایش سوءظن‌ها در مورد استفاده از آن به عنوان یک سلاح شده است، چنانکه توسط دانشمندان آمریکایی ناشناس در آتلانتیک مطرح شده است.
- این دانشمندان همچنین به مطالعات ناموفق روی سونامی‌های متوالی در آسیای شرقی و زلزله هائیتی اشاره کرده‌اند.
شواهد تأییدکننده فرضیه تغییرات اقلیمی طبیعی یا رد جنگ اقلیمی
این شواهد از فرضیه طبیعی بودن خشکسالی‌ها حمایت می‌کنند یا فرضیه جنگ اقلیمی و سلاح بودن HAARP را رد می‌کنند:
- توجیه رسانه‌ای خشکسالی با تغییرات اقلیمی:
- در حال حاضر، تغییرات اقلیمی توسط برخی رسانه‌ها برای توجیه خشکسالی‌های شدید ایران استفاده می‌شود.
- رد سلاح بودن HAARP:
- برخی از کارشناسان، مانند عبدالرضا قدس، دانشیار دانشگاه زنجان، HAARP را به عنوان یک سلاح رد کرده‌اند.
- قدس خاطرنشان می‌کند که این پروژه برای مطالعه یونوسفر و شفق قطبی طراحی شده بود.
- او همچنین تصریح کرده است که پروژه HAARP از نظر علمی متوقف شده است (این ادعا در تضاد با نظر پروفسور چوسودوفسکی است که می‌گوید تحقیقات به‌صورت طبقه‌بندی شده ادامه دارد).
شدت خشکسالی در ایران (زمینه)
شواهدی مبنی بر شدت بحران آب در ایران در سال ۲۰۲۵:
- تهران برای اولین بار در شش دهه اخیر، نیمه اول پاییز را بدون حتی یک قطره باران پشت سر گذاشته است.
- قطع آب به‌طور پنهانی در محله‌های پایتخت آغاز شده است.
- رئیس جمهور ایران، مسعود پزشکیان، در اوایل نوامبر ۲۰۲۵ (آبان ۱۴۰۴) اظهار داشت که “اگر وضعیت آب به همین منوال ادامه یابد، شاید مجبور شویم تهران را تخلیه کنیم”.
تأثیرات عملی و سیاسی شک و تردیدها درباره آب و هوای ایران بر دولت و مردم چیست؟
تأثیرات عملی و سیاسی شک و تردیدها و تضاد نظرات درباره علت بحران آب و هوای ایران (چه جنگ آب و هوایی باشد و چه تغییرات آب و هوایی طبیعی) بر دولت و مردم، هم در سطح امنیتی/سیاسی و هم در سطح عملی/اجتماعی مشهود است.
تأثیرات سیاسی و امنیتی (ناشی از شک و تردیدها)
شک و تردیدها پیرامون اینکه خشکسالی‌های ایران طبیعی هستند یا نتیجه “جنگ آب و هوایی”، باعث ایجاد یک بحث جدی سیاسی و امنیتی شده است.
- تقویت روایت تهدید خارجی: این شک و تردیدها، که توسط اظهارات متخصصانی مانند دن ویگینگتون (که ادعا می‌کند خشکسالی‌های ایران طبیعی نیستند و ردپای ناتو آشکار است) حمایت می‌شود، بحران را در قالب یک حمله نظامی خارجی قرار می‌دهد. ویگینگتون معتقد است که ناتو ایران را هدف “جنگ آب و هوایی” قرار داده است.
- عدم شفافیت بین‌المللی و سوءظن: فقدان شفافیت در تحقیقات نظامی ایالات متحده درباره آب و هوا، از جمله در مورد پروژه HAARP، به سوءظن‌ها در مورد استفاده از آن به عنوان سلاح دامن زده است. برخی دانشمندان آمریکایی خواستار انتشار عمومی یافته‌ها و نظارت بین‌المللی برای تضمین شفافیت در مورد فناوری‌های دستکاری آب و هوا شده‌اند.
- تضاد در توجیه بحران: در حالی که برخی رسانه‌ها تغییرات آب و هوایی را برای توجیه خشکسالی‌های شدید ایران به کار می‌برند، برخی کارشناسان، از جمله پروفسور میشل چوسودوفسکی، هشدار می‌دهند که ارتش آمریکا قابلیت‌های پیشرفتهای برای تغییر انتخابی الگوهای آب و هوایی در سراسر جهان برای اهداف نظامی ایجاد کرده است. این تضاد، دولت را در مواجهه با تعیین علت اصلی بحران و نحوه مقابله با آن تحت فشار قرار می‌دهد.
- بحث سلاح HAARP: تردیدها بر سر پروژه HAARP وجود دارد؛ برخی کارشناسان آن را یک سلاح رد می‌کنند و می‌گویند این پروژه برای مطالعه یونوسفر طراحی شده و متوقف شده است. در مقابل، برخی دیگر هشدار می‌دهند که تحقیقات HAARP ممکن است به صورت طبقه‌بندی شده ادامه یافته باشد و از آن به عنوان “سلاح‌های کشتار جمعی آب و هوایی” نام می‌برند.
تأثیرات عملی و اجتماعی (بر مردم و واکنش دولت)
صرف نظر از منشأ بحران، پیامدهای عملی خشکسالی بسیار شدید است و دولت را وادار به اتخاذ هشدارهای جدی کرده است:
- بحران عملی آب در پایتخت: تهران برای اولین بار در شش دهه، نیمه اول پاییز را بدون یک قطره باران سپری کرده است. این وضعیت عملی، منجر به قطع آب در محله‌ها شده است که اغلب در اواخر شب رخ می‌دهد و ساکنان را در مورد زمان بازگشت آب در بلاتکلیفی قرار می‌دهد.
- هشدار اضطراری دولت: وضعیت آب به حدی وخیم شده است که رئیس جمهور ایران، مسعود پزشکیان، در اوایل نوامبر ۲۰۲۵ (آبان ۱۴۰۴)، هشداری صریح و شدید صادر کرد: “اگر وضعیت آب به همین منوال ادامه یابد، ممکن است مجبور شویم تهران را تخلیه کنیم.”. این اظهارنظر فراتر از هشدارهای معمول بود و مانند یک زنگ خطر در سطح عمومی طنین‌انداز شد.
به عبارت دیگر، در حالی که شک و تردیدها (درباره جنگ آب و هوایی) بر سیاست و امنیت ملی تأثیر می‌گذارد و روایت‌های داخلی و خارجی را شکل می‌دهد، پیامدهای عملی بحران آب (قطع آب و احتمال تخلیه) مستقیماً زندگی مردم و تصمیمات اضطراری دولت را تحت تأثیر قرار داده و باعث ایجاد هشدار در حوزه عمومی شده است.
تشبیه برای درک بهتر:
این وضعیت شبیه به یک بیمارستان است که با یک بیماری همه‌گیر روبه‌رو است.
تأثیر عملی بر مردم، افزایش شدید تعداد بیماران و کمبود منابع است (مانند قطع آب و احتمال تخلیه).
اما بحث سیاسی و شک و تردیدها بر سر این است که آیا این بیماری یک جهش طبیعی ژنتیکی بوده (تغییرات آب و هوایی) یا اینکه توسط یک عامل خارجی عمداً منتشر شده است (جنگ آب و هوایی).
این شک و تردیدها، نحوه تخصیص منابع (دفاعی در مقابل مدیریت بحران) و سطح اعتماد به نهادهای بین‌المللی را تعیین می‌کند.
بحران آب ایران؛ جنگ یا تغییرات اقلیمی؟
