تندر چگونه موازنه قدرت نظامی و محاسبات راهبردی در خاورمیانه را تغییر خواهد داد؟

این سوال بسیار مهمی است، چرا که معرفی یک سامانه دفاعی پیشرفته جدید اغلب تأثیرات عمیقی بر محاسبات نظامی و ژئوپلیتیکی منطقه‌ای دارد. با توجه به اطلاعات موجود، سامانه پدافند هوایی «تندر» (Tandar) ایران می‌تواند موازنه قدرت نظامی و محاسبات راهبردی در خاورمیانه را از چند طریق کلیدی تغییر دهد:

۱. تقویت بازدارندگی و پیچیده‌تر کردن عملیات هوایی رقبا

رونمایی از تندر در دوره‌ای از تنش‌های منطقه‌ای فزاینده صورت می‌گیرد و ایران با این اقدام پیامی روشن ارسال می‌کند: آماده دفاع از آسمان خود در برابر هر تهدیدی است.

• کاهش برتری هوایی: قدرت‌هایی مانند اسرائیل، ایالات متحده و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس برای مدت طولانی به برتری هوایی خود به عنوان یک عامل بازدارنده اصلی در برابر ایران متکی بوده‌اند. اگر تندر مطابق ادعاها عمل کند، می‌تواند موازنه قدرت را تغییر دهد.
• افزایش ریسک عملیات: یک شبکه دفاع هوایی ایرانی که واقعاً مؤثر باشد، محاسبات راهبردی این کشورها را پیچیده‌تر کرده و حملات هوایی یا مأموریت‌های شناسایی احتمالی را پرخطرتر و پرهزینه‌تر می‌سازد.
• قابلیت‌های پیشرفته: این سیستم ادعا می‌شود قادر به شناسایی، ردیابی و رهگیری اهداف متعدد از جمله پهپادها، موشک‌های کروز و جنگنده‌های پیشرفته در بردی فراتر از ۱۵۰ کیلومتر است. همچنین ادعا شده است که تندر می‌تواند تا شش هدف را به طور همزمان درگیر کند و در شرایط آب و هوایی سخت، شب و روز، عملیاتی باشد.

۲. جهش در فناوری و خودکفایی دفاعی

تندر نماد خودکفایی و بازدارندگی است و نمایش آن یک بعد قدرتمند روان‌شناختی و ژئوپلیتیکی دارد.

• فناوری بومی: مقامات ایرانی ادعا می‌کنند که تندر به طور کامل داخلی طراحی و تولید شده است و استقلال روزافزون کشور در تولید تسلیحات پیشرفته را نشان می‌دهد، با وجود سال‌ها تحریم و محدودیت‌های فناورانه.
• فناوری راداری پیشرفته: گفته می‌شود رادار تندر از طراحی آرایه فازی چندباندی استفاده می‌کند که قابلیت ردیابی هواپیماهای رادارگریز و اهداف جنگ الکترونیک را دارد. اگر این ادعا درست باشد، نشان‌دهنده گام بزرگی در فناوری رادار و هدایت ایران است.
• سامانه ترکیبی و یکپارچه: تندر یک سیستم هیبریدی توصیف شده است که می‌تواند هم به صورت مستقل و هم به عنوان بخشی از یک شبکه دفاع ملی یکپارچه عمل کند. توانایی آن در اتصال به شبکه راداری یکپارچه ایران، آگاهی موقعیتی لحظه‌ای از حریم هوایی کشور را به فرماندهان می‌دهد که در جنگ‌های مدرن، سرعت اطلاعات و هماهنگی حیاتی است.
• تحت فشار تحریم‌ها: تندر نشان‌دهنده استقلال فناوری رو به رشد ایران است، چرا که تحریم‌ها این کشور را مجبور به نوآوری داخلی کرده و صنعت دفاعی آن را به یکی از خودکفاترین صنایع در منطقه تبدیل کرده است.

۳. تکمیل معماری دفاعی لایه‌بندی‌شده

تندر به عنوان بخش نهایی و «جواهر تاج» در معماری دفاعی لایه‌بندی‌شده‌ای که تهران در طول دهه گذشته ساخته است، عمل می‌کند.

• دفاع چند لایه: ایران با ترکیب سامانه‌های کوتاه‌برد، میان‌برد و دوربرد (از رهگیرهای ارتفاع پایین مانند آذرخش و رعد تا دفاعیات ارتفاع بالاتر مانند باور ۳۷۳)، سپر دفاعی چندسطحی برای پوشش کل کشور ایجاد کرده است. تندر به نظر می‌رسد نسخه پیشرفته‌تر سامانه‌های پیشین ایران مانند باور ۳۷۳ و خرداد ۱۵ باشد، که موشک‌های سریع‌تر، الگوریتم‌های هدف‌گیری بهبودیافته و مقاومت بیشتری در برابر پارازیت الکترونیکی دارد.

۴. گسترش نفوذ منطقه‌ای

این سامانه، فراتر از استفاده نظامی داخلی، می‌تواند بر نفوذ منطقه‌ای ایران تأثیر بگذارد.

• صادرات فناوری: ناظران اشاره کرده‌اند که ایران برخی از فناوری‌های دفاع هوایی و موشکی خود را به دولت‌ها و گروه‌های متحد در منطقه صادر کرده است.
• احتمال تسلیح متحدان: اگرچه هیچ اظهارنظر رسمی وجود ندارد، اما محتمل است که مشتقات سامانه تندر روزی راه خود را به زرادخانه‌های متحدان ایران در سوریه، عراق یا لبنان باز کنند و نفوذ تهران در منطقه را بیش از پیش گسترش دهند.

به طور خلاصه، رونمایی از تندر یک سیگنال راهبردی قوی است. اگر عملکرد آن با ادعاها مطابقت داشته باشد، با توجه به توانایی‌های فنی ادعایی و نقشی که در تقویت استقلال فناوری ایران ایفا می‌کند، این سامانه می‌تواند به طور قابل ملاحظه‌ای ریسک‌های عملیاتی برای قدرت‌های مخالف را افزایش داده و در نتیجه محاسبات راهبردی خاورمیانه را به سمت حفظ برابری بازدارندگی تغییر دهد.