برچسب: شوک استراتژیک
شوک استراتژیک
شوک استراتژیکیک رویداد غیرمنتظره و غیرقابل پیشبینی با اهمیت بسیار بالا که نهادها یا سیستمهای آسیبدیده را مجبور میکند تا استراتژیها، ماموریتها و سیاستهای سرمایهگذاری خود را به طور اساسی تغییر جهت دهند.
این شوکها باعث ایجاد یک بینظمی بزرگ میشوند و میتوانند بر پایداری اساسی کل یک سیستم، مانند چارچوب دفاع و امنیت ملی یا سیستم مالی جهانی، تأثیر بگذارند.
ویژگیهای کلیدی
غیرمنتظره و غیرقابل پیشبینی: برخلاف «غافلگیری استراتژیک» که تا حدی قابل پیشبینی است، شوک استراتژیک رویدادی است که در استراتژیهای موجود به اندازه کافی پیشبینی یا برنامهریزی نشده بود.
اختلال عمده و تأثیر بالا: این رویداد اثرات گسترده و پایداری دارد و اغلب اثرات آبشاری در بخشهای مختلف (سیاسی، نظامی، اقتصادی، اجتماعی) ایجاد میکند.
نیازمند ارزیابی مجدد اساسی است: تأثیر آنقدر قابل توجه است که صرفاً تنظیم برنامههای موجود کافی نیست.
این امر مستلزم بازنگری اساسی در فرضیات اساسی و دگرگونی کامل رویکرد سیستم است.
احتمال فلج شدن: وقتی یک شوک استراتژیک رخ میدهد، سیستم آسیبدیده ممکن است قبل از اینکه بتواند با واقعیت جدید سازگار شود، دورهای از فلج یا عدم پاسخگویی را تجربه کند.
نمونههایی از شوکهای استراتژیک
رویدادهای تاریخی که اغلب به عنوان شوکهای استراتژیک ذکر میشوند عبارتند از:
حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱: این رویداد اساساً چشمانداز امنیت جهانی را تغییر داد و باعث ارزیابی مجدد کامل استراتژیهای دفاعی شد.
فروپاشی مالی ۲۰۰۸: این شوک منجر به ارزیابی مجدد نقش دولت در اقتصاد و امور مالی شد و فرضیات مربوط به سیستم مالی جهانی را تغییر داد.
بهار عربی ۲۰۱۱: قیامهای گسترده، اثرات زنجیرهای را برانگیخت که همچنان بر اوضاع امنیتی منطقهای و جهانی تأثیر میگذارند.
همهگیری کووید-۱۹: این رویداد به عنوان شوکی توصیف شده است که آسیبپذیریها را در سیستمهایی مانند هوانوردی نشان داد و نیاز به برنامهریزی برای تابآوری بیشتر را برجسته کرد.
شوک استراتژیک در مقابل غافلگیری استراتژیک
اگرچه این اصطلاحات اغلب به جای یکدیگر استفاده میشوند، اما کارشناسان بین آنها تمایز قائل میشوند: یک غافلگیری استراتژیک ممکن است در برنامههای احتمالی گنجانده شود، اما زمانبندی یا ماهیت آن همچنان برای حریف مزیت ایجاد میکند.
با این حال، یک شوک استراتژیک آنقدر خارج از محدوده پیشبینی است که استراتژیهای موجود را ناکافی میکند و رویکردی کاملاً جدید برای بقا و عملکرد را الزامی میکند.
