بیثباتی منطقهای وضعیت آشفتگی سیاسی، اقتصادی یا اجتماعی قابل توجه در یک منطقه جغرافیایی خاصاین بیثباتی عملکرد عادی را مختل میکند و میتواند منجر به درگیریها، بحرانهای انسانی و شوکهای اقتصادی شود که به مناطق همسایه سرایت کرده و بر سیستم جهانی تأثیر میگذارد.
بیثباتی منطقهای
بیثباتی منطقهایوضعیت آشفتگی سیاسی، اقتصادی یا اجتماعی قابل توجه در یک منطقه جغرافیایی خاصاین بیثباتی عملکرد عادی را مختل میکند و میتواند منجر به درگیریها، بحرانهای انسانی و شوکهای اقتصادی شود که به مناطق همسایه سرایت کرده و بر سیستم جهانی تأثیر میگذارد.
علل بیثباتی منطقهای
عوامل متعددی میتوانند باعث بیثباتی در داخل و بین کشورهای یک منطقه شوند:
دولتهای ورشکسته: دولتی که نتواند کارکردهای اساسی مانند امنیت، حکومتداری و ثبات اقتصادی را فراهم کند، میتواند به کانون بیثباتی منطقهای تبدیل شود. بیقانونی ناشی از آن میتواند زمینه را برای تروریسم و جرایم سازمانیافته فراهم کند.
جنگهای نیابتی: وقتی قدرتهای بزرگتر از کشورهای دیگر یا بازیگران غیردولتی برای نبردهای خود استفاده میکنند، میتواند شبکهای پیچیده از درگیری و تنش فرقهای ایجاد کند. به عنوان مثال، رویارویی بین ایران و اسرائیل به جنگهای نیابتی در خاورمیانه دامن زده است.
فساد سیاسی و حکومتداری ضعیف: فقدان مشروعیت و ظرفیت دولتی میتواند منجر به ناآرامیهای مردمی شود و توانایی دولت در ارائه خدمات ضروری را مختل کند. این امر میتواند منجر به چرخههای درگیری و بیثباتی بیشتر شود.
درگیریهای قومی و مذهبی: اختلافات عمیق میتواند به خشونت منجر شود، به ویژه هنگامی که با سایر مسائل ترکیب شود. نمونههایی از آن شامل درگیری اسرائیل و فلسطین و خشونت فرقهای در عراق است.
اختلافات ارضی: اختلافات مداوم بر سر زمین، مرزها و منابع، منبع مهمی از تنشهای منطقهای هستند، مانند مناقشه بر سر تایوان و اختلافات در دریای چین جنوبی.
رقابت برای منابع: وقتی کشورها بر سر منابع حیاتی مانند آب یا نفت رقابت میکنند، میتواند تنشها را افزایش داده و منجر به درگیری شود. به عنوان مثال، امنیت دریایی در منطقه خلیج فارس برای منابع انرژی جهانی حیاتی است.
بحرانهای اقتصادی: بیکاری بالا، تورم شدید و توزیع نابرابر ثروت میتواند به قطبی شدن سیاسی و ناآرامیهای اجتماعی دامن بزند. در نیجریه، استرس اقتصادی همراه با حملات شورشیان منجر به بحران شدید گرسنگی شده است که میتواند به بیثباتی بیشتر دامن بزند.
مداخله خارجی و رقابت قدرتهای بزرگ: دخالت قدرتهای خارجی میتواند مناقشات داخلی را پیچیدهتر و تنشهای موجود را تشدید کند. در قطب شمال، افزایش نظامیگری روسیه و منافع چین، رقابت ژئوپلیتیکی را افزایش داده است.
اثرات بیثباتی منطقهای
پیامدهای بیثباتی منطقهای بسیار فراتر از منطقهی مستقیماً آسیبدیده گسترش مییابد:
بحرانهای بشردوستانه: درگیریها و حکومتهای ناکارآمد اغلب منجر به آوارگی گسترده میشوند و مردم در داخل کشور آواره میشوند یا به عنوان پناهنده به کشورهای همسایه فرار میکنند.
اختلال اقتصادی: بیثباتی میتواند زنجیرههای تأمین را مختل کند، عدم قطعیت را برای کسبوکارها افزایش دهد و منجر به نوسانات بازار شود. این امر نه تنها بر منطقه نزدیک، بلکه بر تجارت جهانی و بازارهای انرژی نیز تأثیر میگذارد.
تهدیدات امنیتی: کشورها و مناطق شکستخورده در آشفتگی میتوانند به پناهگاههای امنی برای گروههای تروریستی و سایر بازیگران مسلح غیردولتی تبدیل شوند و تهدیدی امنیتی برای کشورهای همسایه و فراتر از آن ایجاد کنند.
تضعیف دولتسازی: وقتی منطقهای بیثبات است، تلاشها برای ایجاد نهادهای دولتی پایدار تضعیف میشود و بهبودی از بحرانها را برای دولتها دشوار میسازد.
چالشهای دیپلماتیک بینالمللی: بیثباتی منطقهای اغلب مستلزم مداخله و میانجیگری نهادهای بینالمللی و دولتهای خارجی است که میتواند پیچیده باشد و گاهی منجر به پیامدهای ناخواسته شود.
نمونههای اخیر بیثباتی منطقهای
خاورمیانه: درگیری مداوم بین اسرائیل و ایران، با جنگهای نیابتی آنها، همچنان به تنشهای فرقهای در سراسر منطقه دامن میزند. همزمان، جنگی که فلسطینیها را تحت تأثیر قرار داده، شدید بوده و باعث تلفات گسترده و خسارات زیرساختی شده است.
اروپا: تهاجم روسیه به اوکراین، ریسک ژئوپلیتیکی شدیدی را در سراسر قاره اروپا ایجاد کرده، زنجیرههای تأمین را مختل کرده و به تورم دامن زده است.
ساحل و غرب آفریقا: افزایش حملات شورشیان و فشار اقتصادی در نیجریه، گرسنگی را به سطوح بیسابقهای رسانده و امنیت منطقهای را تهدید میکند. در منطقه وسیعتر ساحل، افراطگرایی خشونتآمیز و فعالیتهای مجرمانه همچنان در حال گسترش است.
آسیا: تنشهای تشدید شده بر سر تایوان با دخالت چین و جنگ داخلی جاری در میانمار، منابع قابل توجهی از بیثباتی منطقهای هستند. منطقه مرزی افغانستان و پاکستان نیز به دلیل تنشهای نظامی با بیثباتی مواجه است.
قطب شمال: افزایش حضور نظامی روسیه و افزایش رقابت ژئوپلیتیکی از سوی چین، تنشهای منطقهای را در قطب شمال افزایش داده است.
جهان تحلیل- تحلیل اخبار و رویدادهای مهم ۲۴ ساعت گذشته از منابع معتبر جهان در یک نگاه
این وب سایت از کوکی ها استفاده می کند. با ادامه استفاده از این وب سایت شما در حال دادن رضایت به کوکی ها در حال استفاده هستید. بازدید از سیاست حفظ حریم خصوصی و کوکی.
