جنگ نیابتی

برچسب: جنگ نیابتی

جنگ نیابتی

جنگ نیابتی

جنگ نیابتی استدرگیری مسلحانه‌ای که در آن قدرت‌های بزرگ با حمایت از طرف‌های ثالثِ متخاصم، در جنگ غیرمستقیم شرکت می‌کنندمانند کشورهای کوچک‌تر، گروه‌های شورشی یا شبه‌نظامیان . کشورهای اصلی درگیر، «نیروهای نیابتی» خود را با پول، سلاح، آموزش و سایر کمک‌ها تأمین می‌کنند و به آنها اجازه می‌دهند بدون ورود به یک رویارویی نظامی مستقیم و بالقوه فاجعه‌بار، منافع استراتژیک خود را پیش ببرند.

این استراتژی در طول جنگ سرد برجسته شد، زیرا تهدید نابودی هسته‌ای بین ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی، درگیری مستقیم را بسیار پرخطر می‌کرد. جنگ‌های نیابتی همچنان یکی از ویژگی‌های مهم روابط بین‌الملل امروز هستند.

ویژگی‌های کلیدی جنگ نیابتی

درگیری غیرمستقیم: قدرت‌های بزرگ مستقیماً با یکدیگر نمی‌جنگند. در عوض، آنها از جناح‌هایی که از قبل درگیر جنگ هستند، اغلب در یک کشور دیگر، حمایت می‌کنند.
کاهش خطر: جنگ‌های نیابتی به کشورهای قدرتمند این امکان را می‌دهد که قابلیت‌های نظامی خود را آزمایش کنند و با هزینه‌های مالی، سیاسی و انسانی کمتری نسبت به یک جنگ مستقیم تمام‌عیار، رقبا را به چالش بکشند.
افزایش بی‌ثباتی: حمایت خارجی می‌تواند درگیری‌های محلی را طولانی و تشدید کند و منجر به ویرانی گسترده، بحران‌های انسانی و بی‌ثباتی طولانی‌مدت در مناطق آسیب‌دیده شود.
انکارپذیری موجه: حمایت از یک نماینده، درجه‌ای از جدایی و انکارپذیری از اقدامات نماینده را فراهم می‌کند که می‌تواند تلافی‌جویی را برای رقبا دشوارتر کند.

نمونه‌های تاریخی و مدرن

جنگ سرد (۱۹۴۷–۱۹۹۱)

جنگ ویتنام: ایالات متحده کمک‌های نظامی و مالی به ویتنام جنوبی ارائه داد، در حالی که اتحاد جماهیر شوروی و چین از ویتنام شمالی حمایت کردند.
جنگ شوروی و افغانستان: ایالات متحده، مجاهدین را برای مقابله با تهاجم شوروی و دولت کمونیست افغانستان، مسلح و آموزش داد.
جنگ کره: نیروهای ایالات متحده و سازمان ملل از کره جنوبی در برابر کره شمالی که توسط اتحاد جماهیر شوروی و چین پشتیبانی می‌شد، حمایت کردند.

دوران مدرن

جنگ داخلی سوریه: قدرت‌های مختلف بین‌المللی و منطقه‌ای، از جمله ایالات متحده، روسیه، ایران و کشورهای حوزه خلیج فارس، از طرف‌های مختلف در این درگیری حمایت کرده‌اند و ترکیبی پیچیده از بازیگران دولتی و غیردولتی را مسلح و تأمین مالی کرده‌اند.
جنگ داخلی یمن: یک جنگ نیابتی منطقه‌ای، ایران، که از جنبش حوثی‌ها حمایت می‌کند، را در مقابل ائتلافی به رهبری عربستان سعودی که از دولت یمن که از سوی جامعه بین‌المللی به رسمیت شناخته شده است، حمایت می‌کند، قرار داده است.
درگیری نیابتی ایران و اسرائیل: این رقابت مداوم شامل حمایت ایران از گروه‌هایی مانند حزب‌الله و حماس است، در حالی که اسرائیل به نیابت‌های ایران حمله می‌کند و در سایر عملیات‌های مخفیانه شرکت دارد.
جنگ روسیه و اوکراین: از زمان تهاجم سال ۲۰۲۲، کشورهای غربی کمک‌های نظامی و مالی گسترده‌ای به اوکراین ارائه داده‌اند و این درگیری را به عنوان نمادی از مبارزه بزرگتر بین دموکراسی و اقتدارگرایی جلوه می‌دهند.