جولان سوریه منطقه‌ای در جنوب غربی سوریه است که در ۵ ژوئن ۱۹۶۷ توسط نیروهای اسرائیلی اشغال شد.
مساحت کل جولان ۱۸۶۰ کیلومتر مربع است که تقریباً ۱ درصد از کل مساحت سوریه را تشکیل می‌دهد و حدود ۱۵۰۰ کیلومتر مربع آن همچنان تحت اشغال اسرائیل است.
پیش از این اشغال اسرائیل، جولان محل سکونت بیش از ۱۴۰ هزار سوری بود که اکثر آنها از سرزمین خود رانده شده و در وضعیت آوارگان داخلی (IDP) قرار گرفتند.
تا به امروز، تقریباً ۴۰ سال بعد، ساکنان سوری جولان هنوز قادر به بازگشت به خانه‌ها، شهرها و شهرستان‌های خود نیستند.
امروزه این سوری‌ها از ۵۰۰ هزار نفر فراتر رفته‌اند.
برخی از سوری‌ها در جولان اشغالی سوریه باقی مانده‌اند و همچنان در روستاهای کوچک زندگی می‌کنند که تقریباً ۲۰ هزار سوری را شامل می‌شود.
اکثر شهرها، شهرستان‌ها و روستاهای سوریه در جولان توسط نیروهای اشغالگر اسرائیلی ویران شده‌اند که به نوبه خود بیش از ۴۰ شهرک غیرقانونی با وجود همه محکومیت‌های بین‌المللی ساخته‌اند.
اسرائیل نه تنها به اشغال جولان سوریه ادامه می‌دهد، بلکه ویرانه‌های باستانی و فضای ژئوپلیتیکی آن را نیز تنها با هدف پاکسازی جولان از مردم سوریه و تاریخ آنها نابود می‌کند.
در اکتبر ۱۹۷۳، در جریان جنگ اکتبر، سوریه تلاش کرد تا جولان خود را از اشغال اسرائیل آزاد کند.
سوریه پس از توافقات جدایی موفق شد نواری از خاک را که شامل شهر اصلی و پایتخت جولان، قنیطره، بود، بازپس گیرد.
هنگامی که شهروندان قنیطره به خانه‌های آزاد شده خود بازگشتند، با شوک و حیرت متوجه شدند که هر خانه، ساختمان، مسجد و کلیسای شهر عمداً توسط بولدوزرها و دینامیت‌های اسرائیلی تخریب شده است.
حتی قبرهای شهر نیز توسط اسرائیلی‌ها حفر و غارت شده بود، همه اینها تنها چند روز قبل از عقب‌نشینی اسرائیل، همانطور که توسط بی‌بی‌سی و دیگران مستند شده است.
این شهر به عنوان مدرک زنده تجاوز اسرائیل به غیرنظامیان، همچنان ویران شده است.
در ۱۴ دسامبر ۱۹۸۱، اسرائیل جولان اشغالی سوریه را ضمیمه خاک خود کرد.
جامعه بین‌المللی با قطعنامه ۴۹۷ (۱۹۸۱) شورای امنیت پاسخ داد که به اتفاق آرا این اقدام را «باطل و فاقد اعتبار» خواند و هیچ کشوری آن را مشروعیت نبخشیده است.
از آن زمان، هر ساله سازمان ملل متحد قطعنامه‌ای با عنوان «جولان اشغالی سوریه» در مجمع عمومی تصویب می‌کند که غیرقانونی بودن اشغال و الحاق اسرائیل را مجدداً تأیید می‌کند.
در سال ۱۹۹۱، مذاکرات صلح بین سوریه و اسرائیل در کنفرانس مادرید آغاز شد که در آن بازگرداندن جولان سوریه موضوع اصلی بود.
با این حال، مذاکرات به دلیل امتناع اسرائیل از عقب‌نشینی کامل از جولان سوریه به بن‌بست رسید.
تا به امروز، اسرائیل از اجرای قطعنامه‌های ۲۴۲ (۱۹۶۷) و ۳۳۸ (۱۹۷۳) شورای امنیت سازمان ملل متحد که خواستار عقب‌نشینی کامل از تمام سرزمین‌های عربی اشغال شده در سال ۱۹۶۷، از جمله جولان اشغالی سوریه هستند، و همچنین قطعنامه ۴۷۹ (۱۹۸۱) شورای امنیت که غیرقانونی بودن الحاق جولان به اسرائیل را تأیید می‌کند، خودداری می‌کند.
سوری‌ها همچنان منتظر پایان اشغال جنایتکارانه و غیرقانونی سرزمین خود هستند.
دیپلماسی سوریه درخواست‌های زیادی را برای از سرگیری مذاکرات صلح آغاز کرده است.
بشار اسد، رئیس جمهور سوریه، پیام‌های متعددی در این زمینه ارسال کرده است.
با این حال، بازدید تحریک‌آمیز آریل شارون، نخست‌وزیر سابق اسرائیل، از مسجد الاقصی در اورشلیم، که جرقه قیام فلسطینی‌ها در سال ۲۰۰۰ را زد، حمله آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳، و همچنین تجاوز اسرائیل به فلسطینی‌ها و لبنان در سال ۲۰۰۶، این شکاف را عمیق‌تر و اوضاع را پیچیده‌تر کرده است.
این متن و تحلیل مربوط به قبل از سرنگونی بشار اسد میباشد.
