زرادخانه هسته‌ای و استراتژی بازدارندگی روسیه چه تاثیری بر نظم جهانی دارد؟

پرسش شما درباره تأثیر زرادخانه هسته‌ای و استراتژی بازدارندگی روسیه بر نظم جهانی بسیار مهم است و منابع ارائه شده دیدگاه‌های عمیقی در این زمینه ارائه می‌دهند.

به‌طور خلاصه، مدرن‌سازی سریع زرادخانه روسیه و دکترین بازدارندگی نوین آن، نظم موجود را به چالش کشیده، مفهوم برتری نظامی غرب را زیر سؤال برده و بر شکل‌گیری یک نظم “پساغربی” تأثیر گذاشته است.

۱. مدرن‌سازی زرادخانه و برتری علمی روسیه

منابع تأکید می‌کنند که توسعه سیستم‌های تسلیحات هسته‌ای نسل جدید توسط روسیه، نشان‌دهنده یک جهش علمی و نظامی بزرگ است:

• معرفی سیستم‌های جدید: روسیه در کمتر از یک سال، چهار سیستم تسلیحاتی هسته‌ای (یا با قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای) نسل جدید را رونمایی کرد: اورِنیک (Ornik)، پوزیدون (Poseidon)، بورِوِستنیک (Burevestnik/Stormbringer) و سارمات (Sarmat).
• پیشی گرفتن از رقبا: روسیه حداقل دو یا اگر نگوییم سه نسل از ایالات متحده جلوتر است؛ در مقایسه با روسیه، اروپا در “قرن دهم” قرار دارد.
• قابلیت‌های منحصر به فرد: سیستم‌هایی مانند پوزیدون یک اژدر فوق‌العاده زیردریایی هستند که می‌توانند در هر مکانی پرسه بزنند و پس از دریافت فرمان، به‌طور ویرانگر عمل کنند. همچنین زیردریایی‌های هسته‌ای خاراباروفسک (Kabarovsk) می‌توانند حداقل شش موشک پوزیدون را حمل کنند.
• خودکفایی کامل: گرچه تحریم‌های غرب غیرمنطقی بودند، اما این تحریم‌ها فرآیند تلاش روسیه برای خودکفایی کامل در حوزه فناوری هسته‌ای و فراصوت (hypersonics) را تسریع کردند، زیرا این موضوع یک مسئله امنیت ملی بسیار جدی است.
• هدف استراتژیک بلندمدت: ولادیمیر پوتین اعلام کرده است که این تسلیحات جدید، برابری استراتژیک را برای کل قرن بیست و یکم تضمین خواهند کرد. این گفته بر اساس ارزیابی دانشمندان روسی است که معتقدند روسیه برای بقیه قرن نیز حداقل دو یا سه نسل از دیگران جلوتر خواهد بود.

۲. استراتژی بازدارندگی مطلق

استراتژی روسیه در قبال این زرادخانه عظیم، نه یک رقابت تسلیحاتی (Arms Race)، بلکه دفاع از سرزمین مادری و تأمین امنیت استراتژیک است.

• دفاع و پاسخگویی: روس‌ها به دنبال داشتن ابزارهایی برای پاسخگویی به هرگونه حمله‌ای به شکلی فوری و ویرانگر هستند.
• پیام بازدارندگی: این اقدامات یک نمایش خودنمایانه از قدرت نیست، بلکه اقدامی است که روسیه برای حفاظت از سرزمین‌هایش انجام می‌دهد. این موضوع باید توسط دشمنان و رقبا به این صورت تفسیر شود: “با خرس درنیفتید”؛ شما حتی نخواهید دید که چه چیزی به شما ضربه زده است و “زنده نخواهید ماند”.
• بازدارندگی مطلق: هدف، دستیابی به بازدارندگی مطلق است، تا جایی که تنها کسانی که توانایی انجام چنین کاری را دارند (آمریکایی‌ها)، مجبور شوند “یک ابدیت در یک دقیقه” فکر کنند پیش از اینکه اقدامی احمقانه علیه فدراسیون روسیه انجام دهند. منابع تأکید می‌کنند که روسیه در عمل به این بازدارندگی سطح بالا دست یافته است.

۳. تأثیر بر نظم جهانی

مدرن‌سازی هسته‌ای روسیه پیامدهای گسترده‌ای بر نظم جهانی داشته است:

• فروپاشی برتری نظامی غرب: این تسلیحات نشان می‌دهند که برتری نظامی غرب در حال پایان یافتن است.
• سکوت و وحشت ناتو: پس از آزمایش موفقیت‌آمیز بورِوِستنیک و پوزیدون، ناتو سکوت کامل و پر سر و صدایی اختیار کرد. لاوروف (وزیر خارجه روسیه) اشاره کرد که غرب کاملاً ساکت شده است. منابع اشاره می‌کنند که ناتو حتی نمی‌داند با چه چیزی روبرو است و سکوت آن‌ها ترکیبی از ناباوری و وحشت پنهان است. ناتو در مقایسه با توانمندی‌های روسیه، شبیه به یک کمدی لوده‌گرانه (Buster Keaton comedy) توصیف شده است.
• اعتماد سازی برای جنوب جهانی: کشورهای جنوب جهانی به روسیه به عنوان یک قدرت نگاه می‌کنند و می‌اندیشند: “شاید بتوانیم روی روسیه برای محافظت از ما در برابر حملات مستقیم حساب کنیم”.
• تشویق متحدان: چین که سال‌ها پیش “تصویر بزرگ” را درک کرده است، در حال مدرن‌سازی ارتش خود با سرعت سرسام‌آوری است، هرچند هنوز از نظر موشکی و فراصوت از روسیه عقب‌تر است.
• نظم پساغربی: همراه با همکاری‌های اقتصادی و ژئواستراتژیک با چین، این قدرت نظامی به اعتمادی دامن زده است که می‌تواند در مراحل اولیه تولد یک نظم جهانی واقعاً پساغربی (post-western world order) باشد. این قدرت بازدارنده، استراتژی روسیه و چین را مبتنی بر صبر و زمان (صبر تائوئیستی یا بودایی) قرار می‌دهد، با این باور که این رویکرد می‌تواند بدون درگیری مستقیم منجر به فروپاشی “امپراتوری” شود.

تأثیر کلی: زرادخانه هسته‌ای روسیه و قابلیت‌های فراصوت آن، مانند یک کوه یخ عظیم نامرئی در دریا عمل می‌کند.

بخش کوچکی از آن آشکار است (تست‌ها و رونمایی‌ها)، اما بخش اعظم آن پنهان است و تضمین می‌کند که هرگز کسی حتی فکر حمله به کشتی‌های روسیه را نیز به سرش راه ندهد.

این بازدارندگی نه تنها از سرزمین روسیه محافظت می‌کند، بلکه به‌طور فزاینده‌ای بر محاسبات ژئوپلیتیک سایر بازیگران، به‌ویژه در جنوب جهانی و آسیا، تأثیر می‌گذارد و زمینه را برای تغییرات ساختاری در هژمونی جهانی فراهم می‌آورد.