چگونه تاکتیک‌های هوایی چین و یوگسلاوی، توانمندی‌های پدافند غیرعادی ایران را می‌سازند؟

تاکتیک‌های هوایی چین و یوگسلاوی، توانمندی‌های پدافند غیرعادی ایران را با ارائه یک الگوی تاریخی برای شکست دادن هواپیماهای رادارگریز (Stealth) و مجهز به سیستم‌های هشداردهنده، نمایان ساختند.

بنا بر ادعاهای ایران، ارتش این کشور با استفاده از تاکتیک‌هایی که شباهت چشمگیری به روش‌های توسعه‌یافته توسط چین در بیش از ۶۰ سال پیش دارند، توانسته است ۴ فروند جنگنده اف-۳۵ اسرائیل را سرنگون کند.

در اینجا نحوه ارتباط این تاکتیک‌ها با توانمندی‌های دفاعی ایران آمده است:

۱. تاکتیک‌های یوگسلاوی: اثبات شکست‌پذیر بودن رادارگریزی

ماجرای یوگسلاوی نشان داد که هواپیماهای رادارگریز کاملاً نامرئی نیستند و با تاکتیک‌های کمین می‌توان آن‌ها را سرنگون کرد.

• سکوت راداری و کمین: در جریان بمباران ناتو، سامانه‌های راداری یوگسلاوی عمدتاً خاموش ماندند تا از انهدام توسط موشک‌های ضد رادار آمریکایی جلوگیری کنند.
• مشاهده بصری: به جای رادار، از ناظران بصری برای ردیابی هواپیماهای ناتو استفاده شد تا الگوهای پروازی آن‌ها شناسایی شود.
• شکار در لحظه آخر: تیپ ۲۵۰ موشکی پدافند هوایی یوگسلاوی یک کمین ترتیب داد. در ۲۷ مارس ۱۹۹۹، هنگامی که یک هواپیمای آمریکایی (اف-۱۱۷) به فاصله ۵ مایلی رسید، آن‌ها رادار خود را فعال کرده و هدف را قفل کردند.
• سرعت عمل: سربازان یوگسلاوی ظرف ۱۷ ثانیه موشک را شلیک کرده و اولین هواپیمای رادارگریز جهان یعنی اف-۱۱۷ را با موفقیت سرنگون کردند.

این واقعه نشان داد که هواپیماهای رادارگریز (مانند اف-۳۵) کم‌مشاهده‌پذیر هستند، نه کاملاً نامرئی.

اگر این هواپیماها به اندازه کافی نزدیک شوند یا باندهای راداری مختلف با هم کار کنند، همچنان امکان شناسایی و قفل کردن روی آن‌ها وجود دارد.

۲. تاکتیک‌های چین: توسعه کمین راداری

تاکتیک مورد استفاده ایران، همان تاکتیکی است که چین ۶۳ سال پیش به طور خاص برای سرنگون کردن هواپیماهای آمریکایی توسعه داد.

این روش، یک تاکتیک کمین‌مانند بود که اولین بار توسط ارتش چین در سال ۱۹۶۲ ابداع شد.

• چالش هواپیماهای U-2: در آن زمان، چین با هواپیماهای شناسایی U-2 روبرو بود که مجهز به گیرنده‌های هشدار راداری (RWR) بودند و می‌توانستند نوع راداری که آن‌ها را ردیابی می‌کرد، شناسایی کنند؛ به محض روشن شدن رادار موشک چین، هواپیماهای U-2 بلافاصله فرار می‌کردند.
• فریب فرکانسی: اپراتورهای رادار چین برای مقابله با این رفتار، شروع به ردیابی U-2ها با رادارهایی کردند که در فرکانس‌های مختلف عمل می‌کردند.
• شلیک ناگهانی: هنگامی که U-2ها به اندازه کافی نزدیک می‌شدند، آن‌ها به طور ناگهانی رادار هدایت موشک را روشن کرده و ظرف هشت ثانیه شلیک می‌کردند و به خلبانان فرصت واکنش نمی‌دادند.
• موفقیت تاریخی: چین در ۹ سپتامبر ۱۹۶۲ با استفاده از این روش یک فروند U-2 را سرنگون کرد و بعداً همین تاکتیک را برای سرنگونی سه فروند دیگر تکرار نمود.

۳. نمایان شدن توانمندی‌های ایران (ادعای رسانه‌های ایرانی)

گزارش‌های رسانه‌های ایرانی (مانند پرس تی‌وی) نشان می‌دهند که ایران از ترکیبی از فریب و کمین راداری برای غلبه بر مزیت رادارگریزی اف-۳۵ استفاده کرده است.

• استفاده از فریب (Decoys): در روز اول عملیات، اسرائیل اف-۳۵ها را برای هدف قرار دادن رادارهای پدافند هوایی ایران مستقر کرد. ایران عمداً بسیاری از سامانه‌های راداری را به عنوان لوره‌های فریبنده نصب کرده بود تا آن‌ها را گمراه کند.
• ایجاد حس امنیت کاذب: اسرائیلی‌ها گمان کردند که پدافند هوایی زمینی ایران را کاملاً از کار انداخته‌اند و این امر باعث شد که آن‌ها دچار “حس امنیت کاذب” شوند.
• حمله غافلگیرانه: در طول چند روز بعد، زمانی که اسرائیلی‌ها آسوده‌تر شدند، سامانه‌های راداری ایران به طور ناگهانی فعال شدند و اف-۳۵ را غافلگیر کردند. این تاکتیک کمین، مشابه روش توسعه‌یافته توسط چین است.
• سوء استفاده از نقاط ضعف رادارگریزی: همچنین این احتمال وجود دارد که ایران صبر کرده باشد تا اف-۳۵ از بالای سر عبور کند و سپس رادار خود را فعال کرده و از کنار یا عقب روی هدف قفل کند. این تاکتیک از این واقعیت استفاده می‌کند که هواپیماهای رادارگریز (مانند اف-۳۵) از جلو بیشترین قابلیت رادارگریزی را دارند، اما طرفین و عقب آن‌ها دارای سطح مقطع راداری (RCS) بزرگ‌تری است. این روش شانس موفقیت را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد.

این تاریخچه نشان می‌دهد که درس آموخته شده توسط چین این است که کسانی که برای زورگویی به ملت‌های دیگر به تسلیحات پیشرفته تکیه می‌کنند، نباید انتظار داشته باشند که بدون آسیب بگریزند.

همانطور که مائو تسه تونگ زمانی گفت: “سلاح‌ها عامل مهمی در جنگ هستند، اما عامل تعیین‌کننده نیستند؛ این مردم هستند که تعیین‌کننده‌اند، نه اشیاء”. تاکتیک های چینی برای سرنگونی اف-35 اسرائیل