چگونه غربی و رقیب در حال واکنش و تطبیق با استراتژی پهپادی ارزان و اشباع کننده ایران هستند؟

استراتژی پهپادی ارزان‌قیمت و اشباع‌کننده ایران چالشی بزرگ و یکی از **بزرگترین تهدیدها برای امنیت بین‌المللی** محسوب می‌شود.

این استراتژی، معادله میدان نبرد را تغییر داده است و کشورهای غربی و رقیب را وادار کرده تا در واکنش به این وضعیت جدید، تدابیر دفاعی و تهاجمی اتخاذ کنند.

در اصل، این استراتژی از طریق «حساب و کتاب بی‌رحمانه» جنگ مدرن عمل می‌کند: پهپاد کامیکازه شاهد ۱۳۶ با هزینه ۲۰ تا ۵۰ هزار دلار، دشمنان را مجبور می‌کند تا رهگیرهایی به ارزش چند صد هزار دلار را شلیک کنند. این عدم تقارن هزینه‌ای، دینامیک جنگ را جابه‌جا کرده است، به‌طوری‌که یک کشور تحت تحریم با منابع محدود می‌تواند هزینه‌های نامتناسبی را به دشمنان خود تحمیل کند.

در اینجا واکنش‌ها و تطبیق‌های کشورهای غربی و رقیب بر اساس منابع آمده است:

### ۱. تدابیر تدافعی و تسریع در مسابقه پادپدافندی

در واکنش به این تهدید، مسابقه اقدامات متقابل در حال شتاب گرفتن است. کشورها و ارتش‌ها به سرعت در حال سرمایه‌گذاری برای جلوگیری از حملات دسته‌جمعی پهپادهای ارزان‌قیمت هستند:

* **تطبیق تاکتیکی:** مدافعان، به ویژه در اوکراین، با روش‌های شگفت‌انگیزی خود را وفق داده‌اند. آن‌ها از **سلاح‌های قدیمی ضد هوایی و توپخانه هدایت‌شده با رادار** برای ساقط کردن بسیاری از این سلاح‌های ورودی استفاده کرده‌اند.
* **سیستم‌های دفاعی لایه‌ای:** ایجاد لایه‌بندی هوشمندانه از دفاع‌های مشترک کم‌هزینه، **اخلال الکترونیکی (electronic jamming)** و شبکه‌های حسگر بهبودیافته، ده‌ها حمله را خنثی کرده است.
* **سرمایه‌گذاری‌های فناورانه:** کشورها برای متوقف کردن این ازدحام پهپادهای ارزان‌قیمت، در حال سرمایه‌گذاری در موارد زیر هستند:
* **سامانه‌های جنگ ضد پهپاد (Counter-drone warfare systems)**.
* **حسگرهای توزیع‌شده**.
* **رهگیرهای ارزان‌تر و طعمه‌ها (Decoys)**.
* **سلاح‌های انرژی هدایت‌شده (Directed Energy Weapons)** و سامانه‌های دفاع نقطه‌ای خودکار.
* **چالش اشباع‌سازی:** واقعیت سخت این است که تعداد بالای این پهپادها سیستم‌های دفاعی را تحت فشار قرار می‌دهد. ده‌ها تماس همزمان، فرماندهان را مجبور می‌کند که انتخاب کنند رهگیرهای کمیاب خود را کجا متمرکز کنند.

### ۲. تلاش برای کپی‌برداری از مدل ارزان‌قیمت

درک درس استراتژیک این است که حجم و کارایی هزینه می‌تواند به اندازه پیچیدگی تکنولوژیک در جنگ مدرن تعیین‌کننده باشد. در نتیجه، غرب در حال تلاش برای رقابت با این مدل «ارزان و شاد» (cheap and cheerful) ایران و روسیه است.

* **مسابقه ساخت مهمات سرگردان:** در عرض چند ماه پس از استفاده گسترده پهپادهای شاهد در اوکراین، دولت‌ها و شرکت‌هایی در آمریکای شمالی، اروپا و آسیا شروع به **رقابت برای ساخت مهمات سرگردان به سبک شاهد** کردند. این پهپادهای کامیکازه بال دلتایی ساده، برای تولید انبوه طراحی شده‌اند.
* **ابتکارات ایالات متحده:**
* وزیر دفاع پیت هگست (Pete Hegsth) در یادداشتی خواستار تقویت پایگاه تولید پهپادهای آمریکا و **مسلح کردن واحدهای رزمی با انواع پهپادهای کم‌هزینه** ساخت این کشور شد.
* در یک رویداد پنتاگون، ۱۸ نمونه اولیه آمریکایی رونمایی شد، از جمله پهپاد «لوکاس» شرکت اسپکترورکز (Spectreworks) که صراحتاً به عنوان جایگزینی کم‌هزینه معرفی شد.
* **تلاش‌های اروپا:**
* شرکت‌های غربی مانند **MG Engineering بریتانیا** پهپاد سریع‌تر «Sky Shot» و شرکت گریفین (Griffin Aerospace) پهپاد «Arrowhead» را توسعه می‌دهند [10، 9].
* **سوئد (SAAB)** پهپادهایی را به بازار عرضه می‌کند که برای تقلید از پهپادهای شاهد در تمرینات آموزشی ساخته شده‌اند تا ارتش‌ها بتوانند در برابر تهدیدات واقعی تمرین کنند.
* **همکاری با اوکراین:** ایالات متحده به طور فعال به دنبال **مجوز دادن یا دریافت فناوری** شرکت‌های اوکراینی است که پهپادهای ارزان‌قیمت FPV را با استفاده از قطعات تجاری (اغلب چینی) تولید می‌کنند. اوکراینی‌ها این پهپادها را با ۲۰ تا ۳۰ درصد هزینه اکثر شرکت‌های غربی تولید می‌کنند و این پهپادها به طرز شگفت‌آوری مؤثر هستند.

### ۳. چالش هزینه‌ها

با وجود تلاش برای کپی‌برداری، هزینه‌های بالاتر همچنان برای غرب یک مشکل اساسی است.

* شرکت‌های غربی استدلال می‌کنند که پهپادهای آن‌ها برتر هستند (سریع‌تر و دقیق‌تر) . به عنوان مثال، پهپاد دوربرد «Skysharp» بریتانیا می‌تواند با سرعت ۲۸۰ مایل در ساعت پرواز کند، در حالی که شاهد ۱۳۶ با سرعت ۱۱۵ مایل در ساعت پرواز می‌کند و این امر هدف قرار دادن آن را دشوارتر می‌کند.
* با این حال، طرح‌های غربی اغلب به دلیل هزینه‌های کارگری، مواد اولیه و وسوسه اضافه کردن ویژگی‌های بیشتر، به **شش رقم می‌رسند**، در حالی که مشتقات شاهد ایران و روسیه زیر ۶۰,۰۰۰ دلار هزینه دارند. این شکاف قیمتی واقعی و استراتژیک است.

به طور کلی، این استراتژی پهپادی باعث شده است که برنامه‌ریزان نظامی غرب مجبور شوند دفاع را هم از نظر فنی و هم از نظر اخلاقی بازنگری کنند. اگرچه فناوری در حال تغییر سریع است، اما درس استراتژیک واضح است: پهپادها در حال دموکراتیزه کردن آینده امنیت جهانی هستند و دوران تسلط هوایی که زمانی مخصوص ابرقدرت‌ها بود، به پایان رسیده است.

این وضعیت مانند این است که یک نیروی نظامی بخواهد با موشک‌های گران‌قیمت، دسته‌هایی از پشه‌های ارزان و در دسترس را بزند؛ این عدم توازن، مدافعان را مجبور می‌کند که به جای سیستم‌های پیچیده، بر روی سلاح‌های ضد پهپاد حجیم و کم‌هزینه تمرکز کنند..

چرا پهپاد ۵۰ هزار دلاری ایران، موشک‌های غربی را شکست می‌دهد؟