ونزوئلا چه نوع موشک ضد کشتی ایرانی تهیه کرده است؟

بر اساس منابع موجود، ونزوئلا موشک ضد کشتی CM90 را از ایران تهیه کرده است.

این موشک‌ها بخشی از تلاش کاراکاس برای تقویت توان دفاعی ساحلی خود با کمک تکنولوژی ایرانی هستند.

جزئیات و مشخصات این موشک‌ها به شرح زیر است:

۱. هویت و منشاء موشک موشک CM90 نسخه صادراتی موشک ایرانی “نصیر” است. خود موشک نصیر نیز توسعه‌یافته از موشک C74 چین محسوب می‌شود.

۲. مشخصات فنی

• ابعاد و وزن: این موشک حدود ۱۳ فوت (تقریباً ۴ متر) طول دارد و وزن کلی آن حدود ۷۷۰ پوند (۳۵۰ کیلوگرم) است که شامل یک کلاهک جنگی ۲۸۰ پوندی (۱۲۷ کیلوگرمی) می‌شود.
• برد: برد عملیاتی این موشک حدود ۵۵ مایل (۸۸ کیلومتر) است.
• هدایت و پرواز: CM90 از رادار فعال برای هدایت استفاده می‌کند و دارای پروفایل پروازی “Sea-skimming” است، به این معنی که برای گریز از ردیابی، در ارتفاع بسیار پایین و نزدیک به سطح آب پرواز می‌کند. سرعت این موشک زیر صوت (Subsonic) است .

۳. نحوه استقرار و پلتفرم‌ها ونزوئلا این موشک‌ها را بر روی قایق‌های تندرو تهاجمی (کلاس ذوالفقار یا پی‌کا‌پ) نصب کرده است.

این قایق‌های کوچک و سریع (حدود ۱۷ متر طول) برای تاکتیک‌های هجومی و “زنبوری” طراحی شده‌اند.

۴. وضعیت عملیاتی و شواهد این تسلیحات صرفاً روی کاغذ نیستند؛ در سال ۲۰۲۴، وزارت دفاع ونزوئلا تصاویری از ولادیمیر پادرینو لوپز (وزیر دفاع) منتشر کرد که در حال بازدید از کارگاه‌های نگهداری CM90 در بندر پوئرتو کابلو بود.

همچنین رسانه‌های ونزوئلا شلیک آزمایشی واقعی (Live fire) این موشک از یک شناور گشتی را نشان داده‌اند.

اهمیت راهبردی: اگرچه برد ۵۵ مایلی این موشک‌ها در نبردهای اقیانوسی برد بلند تغییر‌دهنده بازی نیست، اما یک “حباب ضد کشتی” خطرناک تا شعاع ۵۰ مایل دریایی در اطراف سواحل و بنادر کلیدی ونزوئلا ایجاد می‌کند.

این قابلیت در سناریوهای جنگ نامتقارن و عملیات‌های آبی-خاکی می‌تواند تهدیدی جدی برای کشتی‌های دشمن در نزدیکی ساحل باشد.

تشبیه: می‌توان موشک‌های CM90 نصب شده روی قایق‌های تندرو را به یک “شات‌گان لوله‌کوتاه” در یک درگیری خیابانی تشبیه کرد.

این سلاح برد زیادی ندارد و نمی‌تواند با یک تک‌تیرانداز (موشک‌های برد بلند تاماهاک آمریکا) از راه دور رقابت کند، اما در فواصل نزدیک و در محیط‌های بسته، بسیار کشنده، سریع و خطرناک است.

تأثیر همکاری نظامی ایران و ونزوئلا بر منافع ایالات متحده و امنیت منطقه‌ای چیست؟

همکاری نظامی رو به رشد میان ایران و ونزوئلا، که ریشه در دهه‌های گذشته دارد و تحت حکومت‌های چاوز و مادورو شدت یافته است، چالش‌های امنیتی و راهبردی جدیدی را برای منافع ایالات متحده و ثبات منطقه آمریکای لاتین ایجاد کرده است.

بر اساس منابع موجود، این تأثیرات را می‌توان در چند محور اصلی دسته‌بندی کرد:

۱. ایجاد پایگاه راهبردی و دور زدن تحریم‌ها ایران و ونزوئلا در ژوئن ۲۰۲۲ یک توافق‌نامه همکاری ۲۰ ساله امضا کردند که حوزه‌های نفت، پالایش، دفاع و اطلاعات را پوشش می‌دهد.

برای ایران، این اتحاد به معنای دسترسی به یک قطب لجستیکی در نیمکره غربی برای دور زدن تحریم‌ها، بازارهای جدید برای فروش نفت و تسلیحات، و دولتی دوست است که حاضر به میزبانی از کشتی‌ها، هواپیماها و مشاوران ایرانی در نزدیکی مرزهای ایالات متحده است.

برای ونزوئلا، این همکاری به معنای دریافت تخصص پالایشگاهی و دسترسی به فناوری نظامی ایران برای جایگزینی تجهیزات فرسوده روسی است.

۲. انتقال تسلیحات و تغییر موازنه تهدیدات دریایی ایران تسلیحات خاصی را به ونزوئلا صادر کرده که قابلیت‌های نظامی کاراکاس را در دریا افزایش می‌دهد:

• موشک‌های ضد کشتی: ونزوئلا به موشک‌های ضد کشتی CM90 (نسخه صادراتی موشک نصیر ایران) مجهز شده است که بردی حدود ۵۵ مایل (۸۸ کیلومتر) دارد,.
• قایق‌های تندرو: این موشک‌ها بر روی قایق‌های تندرو کوچک (کلاس ذوالفقار یا پی‌کا‌پ) نصب شده‌اند.
• تاکتیک‌های هجومی: اگرچه برد این موشک‌ها بازی را کاملاً تغییر نمی‌دهد، اما یک “حباب ضد کشتی” در حدود ۵۰ مایل دریایی از سواحل ونزوئلا ایجاد می‌کند.
• این امر می‌تواند تهدیدی برای ناوشکن‌ها، کشتی‌های گارد ساحلی و کشتی‌های لجستیکی آمریکا در نزدیکی بنادر کلیدی باشد، به‌ویژه در سناریوهای عملیات آبی-خاکی,.

۳. توسعه توان پهپادی و نظارتی ایران به یکی از صادرکنندگان تهاجمی پهپاد تبدیل شده و ونزوئلا نیز از این فناوری بهره‌مند شده است:

• پهپادهای شناسایی و تهاجمی: ونزوئلا اکنون دارای پهپادهای “مهاجر ۶” (با برد و مداومت پروازی بالا) و نسخه‌های بومی‌سازی شده از پهپادهای انتحاری “شاهد” (مانند “زامورا وی-۱”) است.
• انتقال فناوری: همکاری‌ها فراتر از فروش مستقیم رفته و شامل انتقال فناوری است که به ونزوئلا اجازه می‌دهد پهپادها را در داخل مونتاژ یا اصلاح کند.
• تهدید عملیاتی: ترکیب پهپادها با قایق‌های تندرو به ونزوئلا امکان می‌دهد تا اهداف را شناسایی کرده و مختصات را به واحدهای موشکی ارسال کند، یا از پهپادهای انتحاری برای ایجاد مزاحمت و ضربه به رادارها و کشتی‌ها استفاده نماید,.

۴. صادرات دکترین “جنگ نامتقارن” خلیج فارس شاید مهم‌تر از سخت‌افزار، صادرات “دکترین نظامی” ایران باشد.

ایران در حال آموزش ونزوئلا برای استفاده از الگوی جنگی خود در خلیج فارس است که بر ترکیبی از قایق‌های کوچک، موشک‌های ضد کشتی، مین‌ها و پهپادها متکی است.

تحلیلگران نگران هستند که ایران در حال پیاده‌سازی مدل “جنگ ضد دسترسی” (Anti-Access Warfare) خود در حیاط خلوت دریایی ایالات متحده است.

این ترکیب، اگرچه قادر به شکست دادن نیروی دریایی آمریکا در یک نبرد باز نیست، اما می‌تواند خسارات و تلفات قابل‌توجهی به نیروهای آمریکایی وارد کند,.

۵. نفوذ گروه‌های نیابتی و تروریستی (حزب‌الله) یکی از نگران‌کننده‌ترین جنبه‌های این همکاری برای ایالات متحده، حضور گروه‌های نیابتی مانند حزب‌الله لبنان در ونزوئلا است.

گزارش‌ها حاکی از آن است که حزب‌الله از ونزوئلا برای جمع‌آوری کمک‌های مالی از طریق قاچاق مواد مخدر و تجارت‌های غیرقانونی استفاده می‌کند و به عنوان یک عامل بی‌ثبات‌کننده و “چشم و گوش” ایران در نیمکره غربی عمل می‌کند.

این حضور ریشه‌دار، حتی در صورت سقوط رژیم مادورو، می‌تواند به عنوان یک تهدید پایدار باقی بماند.

جمع‌بندی به‌طور خلاصه، همکاری نظامی ایران و ونزوئلا به این معناست که ایران موفق شده است قطعاتی از راهبرد نظامی خود در خلیج فارس را بر روی ارتش شکننده یک کشور آمریکای لاتین سوار کند.

اگرچه این توانایی‌ها تهدیدی وجودی برای ارتش ایالات متحده نیستند، اما پتانسیل ایجاد درگیری، تلفات نظامی و بی‌ثباتی منطقه‌ای را به‌طور قابل‌توجهی افزایش داده‌اند.

تشبیه: می‌توان وضعیت نظامی فعلی ونزوئلا با کمک ایران را به “نصب یک موتور اسپرت تقویت‌شده روی یک خودروی فرسوده و قدیمی” تشبیه کرد.

اگرچه بدنه اصلی (ارتش ونزوئلا) ممکن است دچار زنگ‌زدگی و مشکلات ساختاری (فساد و ضعف آموزش) باشد، اما قطعات جدید و پیشرفته (موشک‌ها و پهپادهای ایرانی) به آن قدرت ضربه زدن ناگهانی و خطرناکی می‌دهند که نباید نادیده گرفته شود.